22 Σεπτεμβρίου, 2012

Εξοστρακισμένοι

Το χωριό όπου πέρασα τα πρώτα χρόνια τής ζωής μου δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα από τα τόσα χωριουδάκια τής Λουκάνια. Σε υψόμετρο περί τα 900 μέτρα, βραχώδες, αφιλόξενο, δυσπρόσιτο ... υπήρξε τόπος εξορίας στα χρόνια τού φασισμού. Η περιγραφή που κάνει ο Κάρλο Λέβι στο βιβλίο του "Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι" ταυτίζεται με τις εικόνες που δίνει ο Ρόζι στο ομώνυμο φιλμ.

Η στρατηγική τού φασισμού ήταν απλή: οι "παρέες" αριστερών, οι μασόνοι, οι ομοφυλόφιλοι, έπρεπε να πάψουν να υφίστανται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Διασκορπίζονταν δηλαδή σε περιοχές όπου έχαναν την επαφή με τους ομοϊδεάτες τους κι αναγκάζονταν να παραμένουν εξοστρακισμένοι ουσιαστικά, ξένοι ανάμεσα σε ξένους και με ελάχιστες επιλογές για να "σκοτώσουν το χρόνο τους". Το ξέδωμα ήταν ένας περίπατος στα δρομάκια, συνήθως από το δωμάτιό τους έως το σύνορο τού χωριού (συνήθως το όριο ήταν το νεκροταφείο).

Ευνόητο είναι πως οι κάτοικοι -λόγω χαρακτήρος αλλά και λόγω τής ιδιότητος τού εξοστρακισμένου που στιγμάτιζε τους αφιχθέντες- ήταν απόμακροι και δεν συνάπταν σχέσεις με τους ξένους αυτούς. Σκληροί άνθρωποι, σκληρό μέρος. Όταν ξαναπήγα είχαν περάσει περίπου σαράντα χρόνια από την εποχή τού φασισμού. Κι όμως, τίποτα δεν είχε αλλάξει. Η ίδια έκφραση στα πρόσωπα, τα ίδια δρομάκια, κλειστά παράθυρα.

Τελικά το νόημα τού τίτλου δεν ήταν "Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι για ... ανεφοδιασμό ή για να πάρει μια ανάσα ή για φαγητό ή για κατούρημα..." . Όχι, η σωστή απόδοση, η σωστή ερμηνεία τού τίτλου ήταν:
 "Ο Χριστός πέρασε από τα μέρη εκείνα μα, καθώς ήταν απρόσιτα, δύσβατα και αφιλόξενα, αποφάσισε να αλλάξει δρόμο. Τα άφησε να μείνουν με τη σκληρή ζωή τους, στην Παγανιστική σχέση τους με την ύπαρξη τής Γής που κρατάει όμηρους τους ανθρώπους πάνω της. Όμηρους και σκλάβους.".

Όλο εκεί το πάει